Scheepvaart in Leek

LEEK Bij de titel ‘Scheepvaart in Leek’ moet ik zelf altijd meteen denken aan de foto die ik bij deze column plaats. Letterlijk een prachtig beeld van hoe het in het centrum van Leek was.

Met verschillende Leeksters die duidelijk poseerden voor de fotograaf. Maar de scheepvaart in Leek was er ook al lang voordat er foto’s gemaakt konden worden. Sterker nog: het Hoofddiep was er eerst, gegraven in de 16e eeuw. In eerste instantie bedoeld om turf te kunnen afgraven en te vervoeren. En het dorp Leek kwam pas daarna tot stand, door de activiteiten rond de brug en sluis in het Hoofddiep. Eeuwenlang is de waterweg de belangrijkste weg geweest. Wegen op het land waren van zand, en tijdens grote delen van het jaar niet goed begaanbaar.

Het ‘openbare vervoer’ was dan ook via het Hoofddiep. En Leek heeft in de 18e en 19e eeuw een heus Schippersgilde gehad. Met Leekster schippers die zelfs naar Engeland, Frankrijk en de Oostzeelanden voeren. In diezelfde tijd werden er ook schepen gebouwd in Leek.

Tja, en dan even terug naar onze tijd. Winkels en bedrijven worden bevoorraad door vele vrachtwagens. En als u zelf iets per internet bestelt, dan komt een pakketvervoerder het thuis bij u afleveren. Al die producten gingen vroeger met de boot mee door het Hoofddiep. Helaas zijn er geen foto’s uit die vroegere eeuwen. Met de opkomst van de fotografie kwam ook de opkomst van de concurrentie voor het gebruik van de waterwegen. Maar toch bleven nog lang veel spullen vervoerd worden door het Hoofddiep.

De foto toont schepen die ingevroren zijn aan de Schreiershoek. De plek is nog herkenbaar: het huis rechts staat er nog zoals het er toen stond. Het verdwenen Hoofddiep wordt juist op deze plek herinnerd door een waterelement. Het huis en het pakhuis ernaast zijn van brandstoffenhandel Kok. Het schip dat ervoor ligt ook. En de familie staat op het schip. De buurmeisjes staan keurig op de wal. Wellicht zijn er meer van zulke foto’s bij (schippers)families thuis? In het najaar komt er een expo op Museum Nienoord over de Scheepvaart in Leek en omstreken.

Albert Graansma
Westerkwartier